Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) — Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Аҳолишунослик жамғармаси (ЮНФПА) ва Ўзбекистон Республикаси Дин ишлари бўйича қўмитаси, Ал-Азҳар университети (Миср), Миср Араб Республикасининг Тошкентдаги элчихонаси билан ҳамкорликда, Буюк Британия ҳукуматининг молиявий кўмагида, аёллар ҳуқуқларини Ислом дини нуқтаи назаридан ривожлантиришга бағишланган семинар-тренингни биргаликда ўтказди.

Дастур Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати, Ўзбекистон мусулмонлари идораси, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ўзбекистон маҳаллалари уюшмаси, Ўзбекистон Республикаси Оила ва хотин-қизлар масалалари қўмитаси томонидан қўллаб-қувватланмоқда. 2024-йил 9-13-сентабр кунлари бўлиб ўтган тадбир гендер тенглиги, аёллар ҳуқуқлари ва гендер асосидаги зўравонликнинг (ГАЗ) олдини олиш борасидаги саъй-ҳаракатларни кучайтириш учун Ўзбекистон Республикасининг барча ҳудудларидан дин пешволари ва жамоат вакилларини тўплади.

ЮНФПАнинг Ўзбекистондаги доимий вакили ва Тожикистондаги ваколатхона директори доктор Нигина Абасзада ўзининг кириш сўзида диний қарашларни гендер тенглиги ташаббусларига интеграция қилиш муҳимлигини таъкидлади.

Унинг таъкидлашича, "Ислом динида аёллар ҳуқуқларини тарғиб қилиш, аёллар ва қизларнинг ўз салоҳияти ва танловини рўёбга чиқариши учун муносиб ва ҳурматли яшашлари учун адолат ва уларни ҳимоя қилиш қадимдан мавжуд.

Эътиқод етакчилари ва ҳамжамиятларни жалб қилиш орқали биз ушбу қадриятлар аёллар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва гендер асосидаги зўравонликнинг олдини олиш бўйича биргаликдаги саъй-ҳаракатларимизда акс этишини таъминлаймиз. ЮНФПА Ўзбекистонни ушбу ҳаётий саъй-ҳаракатларда қўллаб-қувватлашга содиқдир ва биз ушбу семинар гендер тенглиги йўлидаги саёҳатимизда муҳим босқич бўлишига ишонамиз.».

ЮНФПА диний ташкилотлар (ДТ) ва ҳамжамиятларнинг ижобий ўзгаришлар олиб бориш, жамиятнинг барча аъзолари, айниқса, мамлакатдаги энг маргиналлашган одамларнинг ҳуқуқлари ва фаровонлиги ҳақида маълумот бериш ва хабардорлигини оширишдаги муҳим ролини тан олади. Ўзгаришларнинг маданий агентлари сифатида хизмат қилувчи диний ташкилотлар барча учун ҳуқуқ ва танловларни таъминлаш бўйича ЮНФПА мақсадига мувофиқ, маҳаллий даражада ҳал қилувчи рол ўйнайди. Ал-Aзхар университети, глобал ислом институти зарарли амалиётларни рад этиб, аёллар ҳуқуқларини тарғиб қилиб, ижобий ўзгаришларни қабул қилди. ЮНФПА ва Ўзбекистон ҳукумати "Марказий Осиёда аёллар ва қизларга нисбатан зўравонликнинг олдини олиш ва унга қарши курашишни кучайтириш" Буюк Британия интеграциялашган хавфсизлик жамғармасининг минтақавий лойиҳаси доирасида гендер тенглиги йўлидаги ютуқларни кучайтириш учун Ал-Aзхар университети каби диний ташкилотлар билан ҳамкорлик қилади. "Танланган ҳудудларда ижтимоий ва гендер меъёрларини зарур ўзгартиришга етакчилик қилиш учун аёллар, эркаклар, ўғил болалар ва диний раҳбарларнинг гендер тенглиги ва аёлларнинг имкониятларини кенгайтириш ва гендерга асосланган зўравонлик бўйича билими, хабардорлиги ва салоҳиятини ошириш" билан боғлиқ. Бу гендер тенглиги тўғрисида хабардорликни ошириш ва аёлларга нисбатан камситиш ҳамда гендерга асосланган зўравонликка нисбатан чидамлиликни камайтириш учун диний ташкилотлар билан ишлаш орқали амалга оширилади.

Тошкент шаҳрида бўлиб ўтган семинарда имом-хатиблар, отин-ойилар, маҳалла ва диний ташкилотлар (ДТ) вакиллари, шунингдек, Ислом динида аёллар ҳуқуқлари соҳасида ўз тажрибалари билан ўртоқлашган исломшунослик соҳасидаги етакчи институт Ал-Азҳар университетининг нуфузли профессор-ўқитувчилари, жумладан, 60 нафаргача киши иштирок этди. Семинар Ўзбекистон ҳукумати мутасаддилари ва Ал-Азҳар университети вакиллари иштирокидаги юқори даражадаги мулоқот билан бошланди.

Семинар диний етакчилар ва ҳамжамият вакилларига гендер тенглиги, аёллар ҳуқуқлари ва гендерга асосланган зўравонликнинг олдини олишни фаол тарғиб қилиш учун янада имкониятларни кенгайтириб берди. Мазкур семинар гендерга асосланган зўравонликнинг зарарли оқибатлари ҳақида хабардорликни ошириш, Ислом динидаги аёллар ҳуқуқлари, жумладан, оилани режалаштириш ва ижтимоий-иқтисодий имкониятларни кенгайтиришни муҳимлигини таъкидлади ва диний таълимотларга гендерга сезгир ёндашувларни интеграциялаш ва жамоатчилик билан алоқа қилиш бўйича илғор тажриба алмашишни рағбатлантирди. Ислом динида аёлларнинг ижтимоий ва иқтисодий имкониятларини кенгайтиришдан тортиб, аёлларга нисбатан анъанавий зарарли амалиётлар ва зўравонликка қарши курашишгача бўлган кенг кўламли муҳим мавзуларни қамраб олган семинар иштирокчиларни ушбу муҳим хабарларни ўз ҳамжамиятларига самарали етказиш учун зарур бўлган билим ва стратегиялар билан таъминлади.

Катта уламолар Ислом кенгаши бош котиби, Ал-Aзхар Буюк имомининг собиқ ноиби профессор, доктор Аббос Солимон аёллар ҳуқуқларини ҳимоя қилишда диний етакчиларнинг ролини таъкидлади: "Ислом дини аёлларнинг қадр-қиммати ва ҳуқуқларини қўллаб-қувватлайди, бу ҳуқуқлар жамиятларимизда ҳимоя қилиниши ҳамда тарғиб этилишини таъминлаш диний етакчи сифатида бизнинг бурчимиздир. Ушбу семинар бизга ушбу масъулиятни адо этишда ёрдам берадиган билим ва илғор тажрибаларни алмашиш учун ажойиб платформадир».

Миср Араб Республикасининг Ўзбекистондаги элчиси Амира Фаҳми хоним ҳам ушбу ташаббусни қўллаб-қувватлашини билдириб, "Ал-Aзхар университети ва Ўзбекистон ўртасидаги ҳамкорлик диний ва давлат институтларининг гендер муносабатларини тарғиб қилишда қандай ҳамкорлик қилиш мумкинлигига ёрқин мисол бўла олади. Миср бу муҳим ишни қўллаб-қувватлаётганидан ғурурланади ва биз бунинг Ўзбекистондаги ҳамжамиятларга ижобий таъсирини кўришни интиқлик билан кутамиз".

Буюк Британиянинг Ўзбекистон Республикасидаги элчиси Тимоти Смарт жаноби олийлари ўзининг видеомурожаатида аёллар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш борасидаги Буюк Британия ҳукумати ва Ўзбекистон ўртасидаги ҳамкорликнинг муҳимлигини таъкидлади. Унинг таъкидлашича, "Гендер тенглиги ва аёллар ҳуқуқлари Буюк Британия ҳукумати сиёсатининг асосини ташкил этади. Гендер тенглигини такомиллаштириш ва камситишларга қарши курашиш нафақат тўғри иш, балки ҳамма учун ҳам фойдали ишдир. Каттароқ гендер тенглиги эркинликни таъминлайди, фаровонлик ва савдони оширади, глобал хавфсизлик ва бардошликни мустаҳкамлайди. Биз Ўзбекистон ҳукумати, ЮНФПА ва бошқа манфаатдор томонларни аёллар ҳуқуқларини илгари суриш ва уларга нисбатан зўравонликка барҳам беришда доимий равишда қўллаб-қувватлаймиз".

Тадбир Самарқандга танишув сафари билан якунланди, у ерда Ал-Aзхар университети делегацияси маҳаллий диний ва жамоат етакчилари учун ахборот сессиясини ўтказди ва бу билан семинар таъсирини янада кенгайтирди.

Бу ташаббус жамиятда ижобий ўзгаришларни амалга ошириш учун диний етакчилар ва диний ташкилотларнинг таъсиридан фойдаланган ҳолда Ўзбекистонда аёллар ҳуқуқларини амалга ошириш йўлидаги муҳим қадам бўлди.