Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — 18 iyul kuni O‘zbekiston Savdo-sanoat palatasi tomonidan tashkil etilgan meva-sabzavot mahsulotlarini eksport qiluvchi tadbirkorlar ishtirokidagi ochiq muloqot doirasida mamlakatda meva-sabzavot yetishtirishni rivojlantirish uchun imtiyozli moliyalashtirish mexanizmlarini joriy etish taklifi ilgari surildi.

International Beverages Tashkent kompaniyasi muassisi va Samarkand Gardens Plast vakili Sho‘hrat Ergashevning taʼkidlashicha, Rossiya bozorida har yili 1,3 million tonna muzlatilgan sabzavot va mevalarga ehtiyoj mavjud, lekin O‘zbekistondan eksport hajmi hozircha bor-yo‘g‘i 30–40 ming tonnani tashkil etadi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, brokkoli, gulkaram va bulg‘or qalampir kabi qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini samarali tashkil etilgan holda yetishtirish fermerga har gektardan 100 million so‘mgacha daromad keltirishi mumkin.

Ergashev faol agrosezon davrida fermerlar uchun ayniqsa muammoli bo‘lgan aylanma mablag‘lar yetishmasligiga eʼtibor qaratdi. U bank, fermer xo‘jaligi va qayta ishlash korxonasi o‘rtasida yaqin hamkorlikka asoslangan modelni joriy etishni taklif qildi.

Ushbu modelga ko‘ra:

Bank fermerni moliyalashtiradi;

Qayta ishlovchi zavod belgilangan hajmda mahsulotni oldindan kelishilgan narxda sotib olish majburiyatini oladi;

Bu, o‘z navbatida, bank uchun loyihaning iqtisodiy samaradorligini baholashni osonlashtiradi va kredit berishdagi tavakkalchilikni kamaytiradi.

U shunga ham urg‘u berdiki, mavsum boshida fermerlar soliq to‘lash, o‘g‘it va yoqilg‘i xaridi, agrotexnik tadbirlarni o‘tkazish va ishchilarga ish haqi berish uchun mablag‘ga muhtoj bo‘ladi. Shu munosabat bilan banklar kredit bersin, davlat esa qayta moliyalash stavkasi bo‘yicha foizning 30–50 foizini qoplasin, degan taklif bildirildi.

Shuningdek, Ergashev O‘zbekiston iqlimi Rossiya bozorida talab yuqori bo‘lgan mahsulotlarni — ayniqsa brokkoli, gulkaram va bulg‘or qalampirini — yetishtirish uchun juda qulay ekanini taʼkidladi. Masalan, brokkolining gektaridan 10–15 tonna hosil olish mumkin.

Uning fikricha, davlat subsidiyalari sarf-xarajat emas, balki 5–10 yil ichida qaytishi mumkin bo‘lgan uzoq muddatli investitsiya sifatida baholanishi lozim. Shuning uchun davlat yordamlarining samaradorligini chuqur tahlil qilish zarur.

Tadbirkorning taʼkidlashicha, fermerlar, banklar va qayta ishlash korxonalari o‘rtasida barqaror uch tomonlama hamkorlik tizimini yaratish mumkin. Unga ko‘ra, fermerlar mahsulot yetishtirishadi, banklar moliyaviy ko‘mak beradi, zavodlar esa hosilni kafolatlangan ravishda sotib olib, eksport qiladi.

U muzlatilgan sabzavot va mevalar ishlab chiqarishni barqaror va prognozlash mumkin bo‘lgan biznes sifatida tavsifladi, chunki bunday mahsulotlar bir necha yil davomida saqlanishi mumkin va bu xavf-xatarlarni kamaytiradi.

Misol tariqasida, u har yili Rossiya bozoridagi muzlatilgan brokkoli va gulkaram mahsulotlarining 90 foizini taʼminlayotgan Misr davlatini keltirdi.