Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — O‘zbekiston Respublikasi Isteʼmolchilar huquqlarini himoya qilish va raqobatni rivojlantirish qo‘mitasi ayrim bozorlarda istisno (eksklyuziv) huquqlarga ega bo‘lgan korxonalar reyestrini eʼlon qildi.

Bu qadam 2024 yil 28 fevralda qabul qilingan Prezident farmoni ijrosi doirasida amalga oshirildi. Ushbu farmon iqtisodiyotda raqobatni rivojlantirish va xususiy sektor rolini kuchaytirishga qaratilgan.

Reyestrga 67 ta kompaniya kiritilgan bo‘lib, ular 81 xil faoliyat turi bo‘yicha istisno huquqlarga ega. Eng ko‘p soha qurilish, loyihalash, sertifikatlash va elektron savdolar bilan bog‘liq.

Jumladan, 26 ta tashkilot aholisi 20 ming nafargacha bo‘lgan aholi punktlarining bosh rejalarini ishlab chiqish bo‘yicha istisno huquqqa ega. Davlat korxonasi «O‘zshaharsozlik LITI» Respublika hududini rivojlantirishning bosh sxemasini va shaharsozlik hujjatlarini ishlab chiqishga masʼul. «Toshkentboshplan LITI» va «Toshuyjoy LITI» esa «Yangi O‘zbekiston» massivlarida qurilish loyihalari ustida ish olib bormoqda.

“To‘palangsuvGESqurilish” korxonasi “O‘zbekgidroenergo” obyektlarini qurish va modernizatsiya qilish loyihalari uchun masʼul hisoblanadi. Shuningdek, “O‘zqurilishmaterialLITI” kompaniyasi barcha turdagi qurilish materiallarini sertifikatlashtirish bo‘yicha istisno huquqqa ega.

Reyestrga E-auksion elektron onlayn auksionlar tashkil etish markazi ham kiritilgan bo‘lib, u 16 ta eksklyuziv vakolatga ega.

Shuningdek, ro‘yxatda xususiy «CRPT Turon» kompaniyasi ham mavjud — u Asl Belgisi mahsulotlarni belgilash tizimining operatori hisoblanadi. Kompaniya Digital Holding tarkibiga kiradi va tadbirkor Alisher Usmonov hamda Davlat aktivlarini boshqarish agentligi bilan bog‘langan.

Biroq ro‘yxatda IMEI-kodi orqali mobil qurilmalarni majburiy ro‘yxatdan o‘tkazish bilan shug‘ullanuvchi UzIMEI kompaniyasi hamda ushbu tizimni boshqaradigan AQSHning Information Technology Center kompaniyasi ko‘rsatilmagan. Shuningdek, gaz eksporti yoki foydali qazilmalarni qazib olish bo‘yicha yopiq qarorlar asosida eksklyuziv huquq olgan kompaniyalar to‘g‘risida ham maʼlumot yo‘q.

Qo‘mitaning maʼlum qilishicha, davlat ishtirokini qisqartirishga qaratilgan Prezident islohotlari doirasida 24 ta tashkilot va tadbirkorning istisno huquqlari bekor qilingan. Monopoliyalarni qayta ko‘rib chiqish ishlari davom ettiriladi.

Prezident farmoniga muvofiq, 1 apreldan boshlab “O‘zbekekspertiza” va “O‘zInjiniring” hamda yana uchta kompaniyaning istisno huquqlari bekor qilindi. Bundan keyin bunday huquqlar faqat xavfsizlikni taʼminlash, konstitutsion tuzumni himoya qilish yoki favqulodda holat sharoitida, hamda uch yildan oshmagan muddatga beriladi.